با شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ در سال‌۲۰۲۰، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در فلزات و مواد معدنی روندی کاهش درپیش گرفت، اما در همین دوره برخی کشورها و مناطق هنوز سرمایه‌گذاری خارجی جذب ‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند.

آمریکا و کانادا در کنار مکزیک به لحاظ رشد حجم جذب پول و آلمان از منظر تعداد پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها عملکرد موفقی در این دوره داشتند. البته همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری کووید-۱۹ باعث شد که تعداد کل پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در سال‌۲۰۲۰ در مقایسه با ارقام سال‌۲۰۱۹، به میزان ۴/ ۱۷درصد کاهش یابد که این عقبگرد، شوک بزرگی محسوب می‌شود. البته بیشتر بخش‌ها تحت‌تاثیر این بیماری ویروسی قرار گرفتند و فلزات و مواد معدنی نیز به سیاق سایر بخش‌ها به این روند دچار شدند. گزارش سرمایه‌گذاری خارجی در بخش معدن نشان می‌دهد رشد کلی تعداد پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی حد فاصل سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به میزان ۲/ ۲۶‌درصد کاهش داشته است.

این سقوط آزاد عمدتا ناشی از واکنشی بود که بازارها در نتیجه سرایت کرونا در جهان در اوایل سال‌۲۰۲۰ از خود نشان دادند. کاهش شدید قیمت بسیاری از کالاها موجب شد تا سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران از این بخش رویگردان شوند هرچند در اواخر همان سال ‌قیمت‌ها دوباره مسیر صعودی را در پیش گرفتند. از آنجا که کووید-۱۹ بسیاری از بازار فلزات و مواد معدنی را غیرقابل پیش‌بینی کرده بود، کمتر کسی در آن مقطع جرات تزریق پول به بخش معدن را داشت. با افزایش قیمت‌ها در سال‌۲۰۲۱ اما شایعاتی درباره یک «ابر چرخه» کالای جدید که به‌معنای یک دوره پایدار که معمولا بیش از یک دهه طول می‌کشد و افزایش تقاضای کالا را در پی دارد، پخش شد، در نتیجه شرایط پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در بازار حادث شد. بازار رو به رشد اما بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ثبات کالاها و فلزات اساسی همراه با تقاضای مبرم برای راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌حل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبتنی بر انرژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نو و سازگار با شرایط آب و هوایی پایدار در این زمینه بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌تقصیر نبود.

از آنجا که اکثر این فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به‌دسترسی به فلزات و مواد معدنی ضروری وابسته هستند، داستان پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای FDI در این بخش ایجاد شد که کماکان ادامه دارد. براین مبنا مجموعا ۵۲۳ پروژه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی فلزات و مواد معدنی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ شکل گرفت که اکثر آنها یعنی ۳۶۲ پروژه، پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید بودند و مابقی که ۱۶۱‌پروژه هستند، از انواع توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای به‌شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌روند. شواهد موجود نشان می‌دهد آمریکای‌جنوبی و آمریکای‌شمالی تنها مناطقی بودند که بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ رشد پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فلزات و مواد معدنی را به ترتیب با ۸/ ۵۳‌درصد و ۷/ ۸‌درصد ثبت کردند. همه مناطق دیگر کاهش قابل‌توجهی در پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را ثبت کردند که در راس آنها می‌توان از افت ۸/ ۱۲درصدی اروپای غربی و سقوط ۸/ ۶۷‌درصدی در آسیا و اقیانوسیه یاد کرد.

موفق‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مناطق جهان در جذب سرمایه خارجی به ترتیب ۱۰ کشور از قاره آمریکا (شمالی، مرکزی و جنوبی)، اروپا و آسیا بودند. البته در صدر مناطق پیشرو در جذب پول خارجی برای تولید فلزات و مواد معدنی در طول سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، ایالات‌متحده قرار داشت که در زمینه جذب پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در فلزات و مواد معدنی توانست با ۸۱ پروژه بیشترین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در اختیار گیرد، پس از آمریکا هم آلمان با ۶۷ پروژه و مکزیک با ۳۱ پروژه در رده‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بعدی قرار دارند.

بر اساس پایگاه داده گلوبال دیتا، آلمان با ۵۴پروژه، بالاترین تعداد پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در طول دوره دو‌ساله داشته است که بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ افزایش ۷/ ۷‌درصدی داشته است. ایالات‌متحده با ۵۳ پروژه در رتبه دوم قرار دارد که البته این رقم گویای کاهش ۱/ ۴۴‌درصدی در تعداد پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جدید است. انگلستان با ۴۳ پروژه و افت ۶/ ۳۴‌درصدی در رتبه سوم قرار گرفته است. در ژوئن ۲۰۲۲، ریوتینتو بنگاه اقتصادی و معدن‌‌‌‌‌‌‌‌‌کار بزرگ از پروژه سرمایه‌گذاری راهبردی خود که از حجمی ۱۰‌میلیون دلاری برخوردار بود، در شرکت کانادایی نانووان که یک تولیدکننده باتری است، رونمایی کرد. هدف اصلی این مشارکت استراتژیک ارائه محصولات موردنیاز از آهن و لیتیوم و کمک به فناوری‌های فرآیند کاتدی است. در همین حال، ایالات‌متحده و کانادا به کشورهای دیگر از جمله استرالیا، فنلاند، فرانسه، آلمان، ژاپن، کره‌جنوبی، سوئد و بریتانیا و همچنین کمیسیون اروپا پیوسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تا تامین فلزات و مواد حیاتی را جهت اطمینان از گذار به اقتصاد بدون‌کربن تضمین کنند. موضوعی که از قضا به مواد معدنی خاص برای تداوم تولید باتری وابستگی بسیار بالایی دارد.

زیربخش‌های کلیدی جذب پول در فلزات و مواد معدنی
در حوزه تزریق پول به کشف، استخراج و فرآوری فلزات و مواد معدنی، اعداد دوره کرونا سقوط قابل‌توجهی را تجربه کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. در این دوره عموم سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی بخش معدن بر روی استخراج فلزات گرانبها، اساسی و غیرآهنی تمرکز داشت. روندی که با ۸۰ پروژه گرین‌فیلد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ کاهشی ۱/ ۴۳درصدی را تجربه کرد. بعد از این حوزه، آهن و فولاد اساسی قرار دارد که با ۷۰پروژه، در عصر کرونا کاهش ۲۵‌درصدی را تجربه کرد. سومین زیربخش جذاب برای کلید‌زدن پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معدنی با پول خارجی «سایر محصولات فلزی ساخته‌شده» بود که با ۵۲پروژه، کاهشی ۷/ ۲۵‌درصدی را تجربه کرد.

پول‌های خارجی در معادن صرف چه شد؟
تولید، فرآوری و توسعه محصول یا بازاریابی؛ پول‌های خارجی تزریق شده به معدن در دوره کرونا بیشتر صرف چه اموری شد؟ با ۲۸۷ پروژه در طول یک دوره دو‌ساله این تولید فلزات و مواد معدنی است که بیشترین جاذبه را برای صاحبان سرمایه دارد، هرچند این حوزه در عصر کرونا کاهشی ۲۹‌درصدی را در فاصله سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ شاهد بوده است. فروش، مدیریت و بازاریابی با ۱۳۰ پروژه، کاهش ۲۲‌درصدی را در دو سال‌کرونایی تجربه کرده و در رتبه دوم قرار گرفته است. در نهایت استخراج با ۳۶‌پروژه، کاهش ۳۶‌درصدی را در این سال‌ها احساس کرده هرچند جایگاه سوم را از آن خود کرده است.

انتظار می‌رود با انتشار آمارهای جدیدتر، بسیاری از بخش‌ها در سال‌۲۰۲۱ با شروع دوران پساکووید-۱۹ بهبود یافته و به وضعیت طبیعی برگردند. تعهد جدید بین کانادا و ایالات‌متحده برای بازیابی فلزات و مواد معدنی یکی از پایه‎های امیدواری در این رابطه است، به‌ویژه با توجه به اینکه آمریکای‌شمالی و آمریکای‌جنوبی تنها مناطقی بودند که در طول همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری شاهد رشد بودند. این تعهد مجدد برای تقویت عرضه فلزات باتری نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین در بخش فلزات و مواد معدنی با تمرکز زیادی بر زیربخش استخراج است.

به‌رغم اینکه منطقه آسیا و اقیانوسیه بیشترین کاهش رشد را داشته است، چین برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ورودی با ۲۲ پروژه و برای پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری خارجی با ۳۸ پروژه در جایگاه چهارم باقی‌مانده است. از این وضعیت و فراز و فرود تعقیب سرمایه‌گذاری‌های جدید معدنی می‌توان به تفسیری روشن از معدن‌کاری در فضای پساکرونا رسید. کاملا واضح است که حرکت به سمت راه‌حل‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سبز مبتنی بر انرژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر همچنان اهمیت سرمایه‌گذاری در بخش فلزات و مواد معدنی را بالا نگه خواهد داشت. موضوعی که احتمالا باعث بازگشت روند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به یک دوره از بهبود و ثبات بلندمدت پس از بیماری فراگیر کووید-۱۹ خواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد