چراکه سرمایه‌گذاری تا تولید مس حداقل یک دهه زمان می‌برد و حتی موسسه‌هایی مانند آژانس بین‌المللی انرژی این زمان را تا ۱۶ سال نیز برآورد کرده‌اند.

فصل جدیدی از تقاضای مس با برنامه‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد تولید خودرو‌های برقی آغاز شده است. این بخش‌ها به عنوان مصرف‌کنندگان رو به رشد فلز سرخ از یک سو افق‌های جدیدی را در تقاضای مس گشوده و از سوی دیگر به دلیل توسعه نامتقارن بخش عرضه سبب بروز نگرانی‌هایی در دهه آتی شده است؛ نگرانی از اینکه بازار مس در سال‌های آینده با کسری شدید مواجه شود. حتی این موضوع از هشدار کارشناسان و تحلیلگران هم فراتر رفته و به تازگی مدیران ارشد اجرایی شرکت‌های بزرگ مس جهان نیز نسبت به کمبود‌های دهه آتی هشدار می‌دهند، به طوری که مدیرعامل شرکت دولتی کودلکو در شیلی، بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در جهان هشدار داده که کمبود جهانی فلز سرخ ممکن است تا سال ۲۰۳۲ میلادی به ۸ میلیون تن برسد. کارشناسان برآورد کرده اند، صنعت مس باید بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه کند تا معادنی راه‌اندازی شود که بتواند کسری عرضه را تا سال ۲۰۳۰ به حداقل برساند.

رتبه هجدهم ایران در تولید مس پالایش شده
در سال ۲۰۲۱ کشور ایران با تولید ۳۰۳ هزار تن کاتد، رتبه هجدهم تولید مس پالایش شده در دنیا را دارا بوده، به طوری که سهم تولید مس ایران در دنیا در این سال ۱.۲ درصد بوده است. همچنین در منطقه آسیا طی سال ۲۰۲۱، ایران رتبه هفتم تولید مس پالایش شده را دارا بوده به طوری که سهم تولید مس ایران از منطقه در این سال ۲.۱ درصد بوده است. با توجه به طرح‌های توسعه و اکتشافات پیش روی شرکت صنایع ملی مس ایران انتظار می‌رود در سال‌های آتی رتبه ایران در آسیا و دنیا بهبود یابد.

جدیدترین تحولات بازار مس
ارقام اولیه نشان می‌دهد که تولید جهانی معادن مس در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۲ میلیون تن رسیده است. شیلی، بزرگترین استخراج‌کننده مس با تولید ۵.۶ میلیون تن بود.
تولید کارخانه‌های ذوب در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۴ میلیون تن رسید. چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده بلیستر و‌اند در سال ۲۰۲۱ بود.
تولید مس تصفیه شده در سال ۲۰۲۱ به ۲۴.۸ میلیون تن افزایش یافت که شامل ۴.۱ میلیون تن تولید مس تصفیه شده ثانویه (از قراضه) بود. چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده شناخته شد.
مصرف مس تصفیه شده (مورد استفاده نخستین کارخانه‌های استفاده‌کننده از مس) در سال ۲۰۲۱ به ۲۵.۳ میلیون تن رسید. چین در سال ۲۰۲۱ بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مس تصفیه شده با مصرف ظاهری حدود ۱۳.۹ میلیون تن شناخته شد.
طبق گزارش انجمن بین‌المللی مس (ICA)، بخش تجهیزات، بزرگترین مصرف‌کننده نهایی مس در سال ۲۰۲۱ بود و پس از آن بخش‌های ساخت‌وساز و زیرساخت‌ها قرار گرفتند.
کاربرد‌های جدید مس عبارتند از سطوح لمسی ضد میکروبی، لوله‌های برنجی بدون سرب، سیم مسی با فناوری بالا، مبدل‌های حرارتی و همچنین محصولات مصرفی جدید.
کدلکو، بزرگترین تولیدکننده مس دنیا و کشور شیلی می‌گوید، کاهش عیار معادن مس، تداوم تولید و سودآوری این شرکت را تهدید کرده و باعث شده تا برنامه تولید مس سال ۲۰۲۲ این شرکت از سقف ۱.۵۱ میلیون تن به ۱.۴۶۵ میلیون تن اصلاح شود. طبق اظهارنظر مدیرعامل کودلکو، کاهش تولید مس این شرکت وارد یک روند بلندمدت شده و نیاز به اجرای طرح‌های ریاضت اقتصادی و صرفه جویی در هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند در جهت تداوم سودآوری الزامی است.
عملکرد مس در ۲۰۲۲

مس معاملات سال ۲۰۲۲ را با ۹۷۲۰.۵۰ دلار آغاز کرد و توانست در کل سه ماهه بالاتر از آستانه ۹۵۰۰ دلار باقی بماند. حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه، باعث افزایش ابهام در بازار‌های جهانی از جمله مس شد. روسیه هفتمین کشور بزرگ مس در جهان از نظر تولید است.
با وجود مشاهده روند قوی در سه ماهه نخست، نرخ مس در فصل دوم کاهش یافت. بالاترین نقطه سه ماهه دوم در اوایل آوریل بود، در حالی که پس از آن، روند فقط نزولی بود و قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه دوم بیش از ۲۰۰۰ دلار از دست دادند. در مجموع، نرخ مس در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت و در پایان این دوره به ۸۲۵۸ دلار در هر تن رسید.
قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه سوم کاهش یافت و ۷۵۶۰ دلار داد و ستد شد که بر این اساس، کاهش بیش از ۶ درصدی برای سه ماهه سوم رقم خورد.
مس معاملات سه ماهه چهارم را با ۷۵۰۸ دلار امریکا آغاز کرد و اختلالات عرضه در کشور‌های تولیدکننده بزرگ پرو و شیلی، تیتر اخبار در آغاز سه ماهه پایانی سال شد. نرخ مس در سه ماهه چهارم به آرامی شروع به افزایش کرد و از مرز ۸۰۰۰ دلار عبور کرد. همچنین در ماه دسامبر در اطراف این سطح قیمتی قرار گرفت. روند دیگری که در سه ماهه چهارم تاکنون مشاهده شده، افزایش پرمیوم مس اروپا به دلیل انتظارات برای افزایش تقاضا و همین طور افزایش هزینه‌های انرژی و حمل‌ونقل بوده است.
با نگاهی به سال ۲۰۲۳، بانک گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که نرخ مس در ۱۲ ماه آینده به سطوح بی‌سابقه‌ای افزایش یابد و کسری بزرگ در عرضه مس همراه با تقاضای قوی اتفاق بیفتد.
سهم تولید مس تصفیه شده در جهان
در جدول زیر سهم تولید مس تصفیه شده نواحی مختلف دنیا آورده شده است. منطقه آسیا با سهم ۵۹.۷ درصد، بزرگترین تولید‌کننده مس تصفیه شده در دنیا است. لازم به ذکر است کشور‌های چین، شیلی و ژاپن بزرگ‌ترین کشور‌های تولید‌کننده مس تصفیه شده دنیا هستند.

بررسی وضعیت «فملی»
شرکت ملی صنایع مس ایران، در زمینه استخراج و بهره‌برداری از معادن مس، تولید محصولات پر عیار سنگ معدن و محصولات مسی نظیر کاتد، اسلب، بیلت و مفتول هشت میلیمتری فعالیت می‌کنید. معادن مس سرچشمه و میدوک درکرمان و معدن مس سونگون در آذریایجان شرقی، از مهم‌ترین معادن متعلق به شرکت به شمار می‌رود. طرح‌های توسعه‌ای شرکت به قرار زیر است:

تجهیز و بهره‌برداری از معدن دره زار کرمان به ظرفیت ۱۱ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۳۸/۰ درصد و تولید ۱۵۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ مس درصد در سال (پیشرفت فیزیکی تا پایان شهریورماه ۸۳.۹ درصد)
تجهیز و بهره‌برداری از معدن درآلو کرمان به ظرفیت ۷ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۳۹/۰ درصد و تولید ۱۳۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ درصد مس در سال (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۸۵.۸ درصد)
تجهیز و بهره‌برداری از معدن چاه فیروزه به ظرفیت ۷ میلیون تن با عیار ۴۱/۰ درصد و تولید ۱۰۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ درصد مس در سال (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۳۵ درصد)
استحصال ۱۰۰ هزار تن در سال کاتد مسی سونگون (انتخاب پیمانکار EPC طرح، برگزاری جلسات مدیریتی عقد قرارداد پیمانکار با شرکت یا شرکت‌های صاحب تکنولوژی/بررسی اسکوپ کاری و ماتریس مسئولیت تهیه شده بین پیمانکار و شرکت ENFI/شروع عملیات تجهیز کارگاه پیمانکار)
احداث کارخانه سه هزار تنی هیپ لیچینگ سونگون (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۸۱ درصد)
عمده محصولات صادراتی شرکت عبارتند از کاتد و کنسانتره مس که فروش آنها از طریق برگزاری مزایده و یا مذاکره با خریداران خارجی انجام می‌پذیرد. فروش داخلی محصولات عمدتاً کاتد مس، مفتول مسی، کنسانتره فلزات گرانبها و انواع محصولات جانبی بوده که در بازار ایران از طریق بورس کالا انجام می‌گیرد و شرکت‌ها می‌توانند مطابق مقررات و مکانیزم بورس نسبت به خرید محصولات اقدام کنند. مبلغ حاصل از فروش کاتد مس به عنوان محصول اصلی حدود ۹۰ درصد از مبلغ فروش کل شرکت را تشکیل می‌دهد؛ از‌این‌رو صرفا به بررسی تغییرات تولید و فروش این محصول پرداخته شده است.

برآورد سود «فملی» در ۱۴۰۱
مقدار فروش فصل زمستان ۱۴۰۱، براساس اطلاعات محقق شده ۹ ماهه و گزارش‌های ماهانه امسال برآورد شده است. بر این اساس: • مقدار فروش داخلی و صادراتی کاتد شرکت برای ۳ ماهه پایانی سال به ترتیب ۴۲، ۴۸۷ و ۳۲، ۵۱۳ تن و برای کل سال مجموع مقدار فروش کاتد شرکت معادل ۲۸۰ هزار تن در نظر گرفته شده است.

میانگین نرخ دلار نیما برای سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ معادل ۲۸۵، ۰۰۰ ریال فرض شده است.
میانگین بهای مس LME در سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ معادل ۸،۵۰۰ دلار به ازای هرتن در نظر گرفته شده است. همچنین حقوق و عوارض دولتی معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش کاتد و ۹ درصد فروش کنسانتره با لحاظ تخفیف ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده است.
منبع: روزگار معدن

فصل جدیدی از تقاضای مس با برنامه‌های توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و رشد تولید خودرو‌های برقی آغاز شده است. این بخش‌ها به عنوان مصرف‌کنندگان رو به رشد فلز سرخ از یک سو افق‌های جدیدی را در تقاضای مس گشوده و از سوی دیگر به دلیل توسعه نامتقارن بخش عرضه سبب بروز نگرانی‌هایی در دهه آتی شده است؛ نگرانی از اینکه بازار مس در سال‌های آینده با کسری شدید مواجه شود. حتی این موضوع از هشدار کارشناسان و تحلیلگران هم فراتر رفته و به تازگی مدیران ارشد اجرایی شرکت‌های بزرگ مس جهان نیز نسبت به کمبود‌های دهه آتی هشدار می‌دهند، به طوری که مدیرعامل شرکت دولتی کودلکو در شیلی، بزرگ‌ترین تولیدکننده مس در جهان هشدار داده که کمبود جهانی فلز سرخ ممکن است تا سال ۲۰۳۲ میلادی به ۸ میلیون تن برسد. کارشناسان برآورد کرده اند، صنعت مس باید بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه کند تا معادنی راه‌اندازی شود که بتواند کسری عرضه را تا سال ۲۰۳۰ به حداقل برساند.
رتبه هجدهم ایران در تولید مس پالایش شدهدر سال ۲۰۲۱ کشور ایران با تولید ۳۰۳ هزار تن کاتد، رتبه هجدهم تولید مس پالایش شده در دنیا را دارا بوده، به طوری که سهم تولید مس ایران در دنیا در این سال ۱.۲ درصد بوده است. همچنین در منطقه آسیا طی سال ۲۰۲۱، ایران رتبه هفتم تولید مس پالایش شده را دارا بوده به طوری که سهم تولید مس ایران از منطقه در این سال ۲.۱ درصد بوده است. با توجه به طرح‌های توسعه و اکتشافات پیش روی شرکت صنایع ملی مس ایران انتظار می‌رود در سال‌های آتی رتبه ایران در آسیا و دنیا بهبود یابد.
 جدیدترین تحولات بازار مسارقام اولیه نشان می‌دهد که تولید جهانی معادن مس در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۲ میلیون تن رسیده است. شیلی، بزرگترین استخراج‌کننده مس با تولید ۵.۶ میلیون تن بود.تولید کارخانه‌های ذوب در سال ۲۰۲۱ به ۲۱.۴ میلیون تن رسید. چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده بلیستر و‌اند در سال ۲۰۲۱ بود.تولید مس تصفیه شده در سال ۲۰۲۱ به ۲۴.۸ میلیون تن افزایش یافت که شامل ۴.۱ میلیون تن تولید مس تصفیه شده ثانویه (از قراضه) بود. چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده شناخته شد.مصرف مس تصفیه شده (مورد استفاده نخستین کارخانه‌های استفاده‌کننده از مس) در سال ۲۰۲۱ به ۲۵.۳ میلیون تن رسید. چین در سال ۲۰۲۱ بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مس تصفیه شده با مصرف ظاهری حدود ۱۳.۹ میلیون تن شناخته شد.طبق گزارش انجمن بین‌المللی مس (ICA)، بخش تجهیزات، بزرگترین مصرف‌کننده نهایی مس در سال ۲۰۲۱ بود و پس از آن بخش‌های ساخت‌وساز و زیرساخت‌ها قرار گرفتند.کاربرد‌های جدید مس عبارتند از سطوح لمسی ضد میکروبی، لوله‌های برنجی بدون سرب، سیم مسی با فناوری بالا، مبدل‌های حرارتی و همچنین محصولات مصرفی جدید.کدلکو، بزرگترین تولیدکننده مس دنیا و کشور شیلی می‌گوید، کاهش عیار معادن مس، تداوم تولید و سودآوری این شرکت را تهدید کرده و باعث شده تا برنامه تولید مس سال ۲۰۲۲ این شرکت از سقف ۱.۵۱ میلیون تن به ۱.۴۶۵ میلیون تن اصلاح شود. طبق اظهارنظر مدیرعامل کودلکو، کاهش تولید مس این شرکت وارد یک روند بلندمدت شده و نیاز به اجرای طرح‌های ریاضت اقتصادی و صرفه جویی در هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند در جهت تداوم سودآوری الزامی است.عملکرد مس در ۲۰۲۲
مس معاملات سال ۲۰۲۲ را با ۹۷۲۰.۵۰ دلار آغاز کرد و توانست در کل سه ماهه بالاتر از آستانه ۹۵۰۰ دلار باقی بماند. حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه، باعث افزایش ابهام در بازار‌های جهانی از جمله مس شد. روسیه هفتمین کشور بزرگ مس در جهان از نظر تولید است.با وجود مشاهده روند قوی در سه ماهه نخست، نرخ مس در فصل دوم کاهش یافت. بالاترین نقطه سه ماهه دوم در اوایل آوریل بود، در حالی که پس از آن، روند فقط نزولی بود و قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه دوم بیش از ۲۰۰۰ دلار از دست دادند. در مجموع، نرخ مس در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت و در پایان این دوره به ۸۲۵۸ دلار در هر تن رسید.قیمت‌ها در پایان دوره سه ماهه سوم کاهش یافت و ۷۵۶۰ دلار داد و ستد شد که بر این اساس، کاهش بیش از ۶ درصدی برای سه ماهه سوم رقم خورد.مس معاملات سه ماهه چهارم را با ۷۵۰۸ دلار امریکا آغاز کرد و اختلالات عرضه در کشور‌های تولیدکننده بزرگ پرو و شیلی، تیتر اخبار در آغاز سه ماهه پایانی سال شد. نرخ مس در سه ماهه چهارم به آرامی شروع به افزایش کرد و از مرز ۸۰۰۰ دلار عبور کرد. همچنین در ماه دسامبر در اطراف این سطح قیمتی قرار گرفت. روند دیگری که در سه ماهه چهارم تاکنون مشاهده شده، افزایش پرمیوم مس اروپا به دلیل انتظارات برای افزایش تقاضا و همین طور افزایش هزینه‌های انرژی و حمل‌ونقل بوده است.با نگاهی به سال ۲۰۲۳، بانک گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که نرخ مس در ۱۲ ماه آینده به سطوح بی‌سابقه‌ای افزایش یابد و کسری بزرگ در عرضه مس همراه با تقاضای قوی اتفاق بیفتد.سهم تولید مس تصفیه شده در جهاندر جدول زیر سهم تولید مس تصفیه شده نواحی مختلف دنیا آورده شده است. منطقه آسیا با سهم ۵۹.۷ درصد، بزرگترین تولید‌کننده مس تصفیه شده در دنیا است. لازم به ذکر است کشور‌های چین، شیلی و ژاپن بزرگ‌ترین کشور‌های تولید‌کننده مس تصفیه شده دنیا هستند.
بررسی وضعیت «فملی»شرکت ملی صنایع مس ایران، در زمینه استخراج و بهره‌برداری از معادن مس، تولید محصولات پر عیار سنگ معدن و محصولات مسی نظیر کاتد، اسلب، بیلت و مفتول هشت میلیمتری فعالیت می‌کنید. معادن مس سرچشمه و میدوک درکرمان و معدن مس سونگون در آذریایجان شرقی، از مهم‌ترین معادن متعلق به شرکت به شمار می‌رود. طرح‌های توسعه‌ای شرکت به قرار زیر است:
تجهیز و بهره‌برداری از معدن دره زار کرمان به ظرفیت ۱۱ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۳۸/۰ درصد و تولید ۱۵۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ مس درصد در سال (پیشرفت فیزیکی تا پایان شهریورماه ۸۳.۹ درصد)تجهیز و بهره‌برداری از معدن درآلو کرمان به ظرفیت ۷ میلیون تن خاک سولفوری با عیار ۳۹/۰ درصد و تولید ۱۳۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ درصد مس در سال (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۸۵.۸ درصد)تجهیز و بهره‌برداری از معدن چاه فیروزه به ظرفیت ۷ میلیون تن با عیار ۴۱/۰ درصد و تولید ۱۰۰ هزار تن کنسانتره مس با متوسط عیار ۲۵ درصد مس در سال (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۳۵ درصد)استحصال ۱۰۰ هزار تن در سال کاتد مسی سونگون (انتخاب پیمانکار EPC طرح، برگزاری جلسات مدیریتی عقد قرارداد پیمانکار با شرکت یا شرکت‌های صاحب تکنولوژی/بررسی اسکوپ کاری و ماتریس مسئولیت تهیه شده بین پیمانکار و شرکت ENFI/شروع عملیات تجهیز کارگاه پیمانکار)احداث کارخانه سه هزار تنی هیپ لیچینگ سونگون (پیشرفت فیزیکی تاپایان شهریورماه ۸۱ درصد)عمده محصولات صادراتی شرکت عبارتند از کاتد و کنسانتره مس که فروش آنها از طریق برگزاری مزایده و یا مذاکره با خریداران خارجی انجام می‌پذیرد. فروش داخلی محصولات عمدتاً کاتد مس، مفتول مسی، کنسانتره فلزات گرانبها و انواع محصولات جانبی بوده که در بازار ایران از طریق بورس کالا انجام می‌گیرد و شرکت‌ها می‌توانند مطابق مقررات و مکانیزم بورس نسبت به خرید محصولات اقدام کنند. مبلغ حاصل از فروش کاتد مس به عنوان محصول اصلی حدود ۹۰ درصد از مبلغ فروش کل شرکت را تشکیل می‌دهد؛ از‌این‌رو صرفا به بررسی تغییرات تولید و فروش این محصول پرداخته شده است.
برآورد سود «فملی» در ۱۴۰۱مقدار فروش فصل زمستان ۱۴۰۱، براساس اطلاعات محقق شده ۹ ماهه و گزارش‌های ماهانه امسال برآورد شده است. بر این اساس: • مقدار فروش داخلی و صادراتی کاتد شرکت برای ۳ ماهه پایانی سال به ترتیب ۴۲، ۴۸۷ و ۳۲، ۵۱۳ تن و برای کل سال مجموع مقدار فروش کاتد شرکت معادل ۲۸۰ هزار تن در نظر گرفته شده است.
میانگین نرخ دلار نیما برای سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ معادل ۲۸۵، ۰۰۰ ریال فرض شده است.میانگین بهای مس LME در سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۱ معادل ۸،۵۰۰ دلار به ازای هرتن در نظر گرفته شده است. همچنین حقوق و عوارض دولتی معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش کاتد و ۹ درصد فروش کنسانتره با لحاظ تخفیف ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده است.منبع: روزگار معدن